YAMAN
KORAY’IN ROMANLARINDA ERDEK VE ÇEVRESİ
Tevfik SÜTÇÜ*
ÖZET
Yaman Koray,
Türk Edebiyatında başta roman türü olmak üzere yayınladığı bütün eserlerde Türkçeyi
güzel kullanan, hayatında ve eserlerinde denize tutkusu ile dikkat çeken; ancak
çok okunmasına rağmen ne yazık ki eserleri üzerinde hak ettiği kadar durulmamış
olan yakın dönem yazarlarımızdandır.
Cumhuriyet
Dönemi Türk Edebiyatının tanınmış ve üretken romancılarından Mebrure Alevok’un
oğlu olan Koray, Saint-Joseph Fransız Lisesi’ni birincilikle bitirmiş;1954
sonrasında babası ile annesinin ayrılmaları üzerine Erdek’e yerleşmiş ve Alevok
Motel’i kurarak işleten annesi ile birlikte 1989 yılına kadar Erdek’te
yaşamıştır.
Türkçenin ve
Türk edebiyatının zenginleşmesinde büyük katkısı olan Koray’ın1954
sonrasındaki30 yıldan fazla süren Erdek hayatının etkisinde, Erdek, Hayırsız
Adası, Ekinlik Adası, Fener Adası, Kapıdağ, Marmara Adası ve bölgenin
gözlemlerine dayanarak yazılmış olan eserleri “Deniz Ağacı”(1962) “Gelin
Taşı”(1963), “Sığırcıklar”(1967), “Mola”(1970)adını taşıyan romanlarıdır. Erdek
ve Kapıdağ ile Marmara Adası köylülerini, balıkçılarını konu olarak işleyen bu
romanların dışında; yazarın “Badanalı Yüzler”(1983)”Ne Cennet Şey Şu
Deniz”(2005), “Kuyudaki Adam”(2005), “Bir Ömür Yetmez”(2006) isimli kitapları
ise doğrudan doğruya Erdek ile ilgili olmasa da, Erdek ve çevresinde
öğrendiklerine, yaşadıklarına ve gözlediklerine göndermelerde bulunan
eserlerindendir.
Türkiye’nin
en eski dalgıçlarından biri olan Koray’ın özellikle “Deniz Ağacı” ve “Gelin
Taşı” romanları, Erdek ve Kapıdağ yarımadası ile Marmara köyleri çevresindeki balıkçıların,
denizcilerin ve bu çevrede yaşayan insanların zorlu hayat koşullarını göstermek
bakımından önemlidir. Bu romanlar, yazıldıkları dönemin zorlu hayat
koşullarına, bölgenin tarihi yerlerine, maddi kültür varlıklarına, tabiatına,
denizine ve balıkçılığına ayna tutarken, yazıldıkları dönemde yaşayan bölge
insanının birbirleri ile olan sosyal ilişkilerini, yaşanan fiziksel ve maddi
zorlukları, sosyal hayatı ve bu hayata yansıyan siyasi atmosferi ortaya koyması
bakımından da değerlidir.
Yaman
Koray’ın dalgıçlık ve denizcilik konusundaki geniş bilgisi, yazar olarak çok
iyi bir gözlemci oluşu, bölgeyi ve bu bölge insanını gerçekçi bir gözle
tanımamıza fırsat verirken, yazarın bu romanları sayesinde, bölgenin ziraatını,
endemik bitki örtüsünü, balıklarını, balıkçılığını, Erdek bölgesinde turizm
alanında meydana gelen değişme ve gelişmeleri izlememiz de mümkün olmaktadır.
Bu
araştırmamızda Koray’ın bütün eserlerini analiz ederek, öncelikle “Deniz Ağacı”
“Gelin Taşı””Sığırcıklar” ve “Mola” romanlarında Erdek ve Kapıdağ çevresi
coğrafyasının, tabiatının, denizinin; eserlerin yazıldığı dönemdeki sosyal ve
siyasi hayatın ne biçimde yaşandığını incelerken, yazarın diğer eserlerinde
Erdek çevresine ve insanına nasıl göndermelerde bulunduğunu da dikkatlere
sunacağız.
Anahtar Kelimeler; Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı, Yaman Koray, Erdek, Kapıdağ, Deniz ve
Balıkçılık.
* Tekirdağ Namık Kemal Üniv. Fen-Edebiyat
Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder